Göçmen Anneler’i duydunuz mu?
Yurt dışında yaşayan kadınlar için bir dayanışma platformu olması hayaliyle ortaya çıkan Göçmen Anneler, Haziran 2017’de ‘Göçmen Anneler Facebook Grubu’ olarak kuruldu ve kısa sürede dünyanın 80’den fazla ülkesinde yaşayan veya yurt dışına taşınmayı planlayan 14 bin kadının bir araya getirdi. Bugün Göçmen Anneler web sitesi, aktif olarak bu kadınların sesi olmaya devam ediyor.
Yurt dışına taşınan ya da taşınmayı planlayan kadınların gündemini meşgul eden taşınmak, uyum sağlamak, dil, çocukların adaptasyonu, kreş/okul bulmak, bilingual çocuklara anadilini unutturmamak, iş bulmak, özlemek, ırkçılık ya da kadına karşı şiddetle mücadele gibi ortak konular, bu platforma konuşulup paylaşılıyor. Biri Montreal, diğeri Dublin’de yaşayan iki kadın, Esra İyidoğan Pencereci ve Pınar Erbaş Erdurmaz tarafından kurulan platform, yalnızca yurt dışında yaşayan kadınları bir araya getirmekle kalmıyor, yaptıkları araştırmalarla da yurt dışında yaşayan Türkiyeli kadınlar hakkında önemli verileri gündeme getiriyorlar.
Rakamlara ve hikayelere gönül vermiş iki beyaz yakalı kadın olduklarını ifade eden Esra İyidoğan Pencereci ve Pınar Erbaş Erdurmaz, 60 farklı ülkeden 986 üye ile Aralık’17 – Ocak’18 tarihleri arasında Göç Yolları Araştırması’nı gerçekleştirdi. Ağırlığını 25-44 yaş arası çocuklu annelerin oluşturduğu araştırmada; sağlık/eğitim sistemi, çevre&sosyal hayat, iş olanakları gibi birçok konuda ülke karşılaştırmalarına yurt dışında çocuk yetiştirmenin zorluklarına, özleme dair birçok bilgiyi rakamlarla hikayeleştirdiler.
Göç Yolları Araştırması’ndan çarpıcı sonuçları Göçmen Anneler, Dijital Topuklar için derledi:
- Araştırmaya katılan her 4 kadından 3’u son 7 yılda, her 2 kadından 1’i ise son 2 yılda göç etmiş.
- Bu kadınlar oldukça eğitimliler; %95’i üniversite, yüksek lisans veya doktora mezunu. Yani, ağırlıklı olarak son yıllarda Türkiye’den göç etmiş bu kadınlar Türkiye ortalamasından 9 kat daha fazla yüksek eğitimliler.
- Beyin göçünün güçlü ve üzücü bir kesimini oluşturan bu kadınların %46’sı taşındıkları yeni ülkede çalışırken, %54’u ise çalışmamakta. Şu an çalışmadığını belirten kadınların neredeyse tamamı Türkiye’deyken çalışıyormuş. Burada göç eden kadın için beyin göçü kadar, iş gücü / emek kaybının da varlığını üzülerek gözlemliyoruz.
- Üstelik Türkiye’deyken çalışan göçmen kadınların %42’sı vaktiyle nitelikli uzman/işçi, %40’i ise yönetici olarak görev yapıyormuş. Hatta %4’u üst düzey yöneticiymiş. Bu rakamlar da oldukça nitelikli bir işgücü kaybını gözler önüne seriyor.
- Bir güzel haber: Göç ettikleri ülkede çalıştığını belirten kadınların yaklaşık %40’i Türkiye’deyken çalıştıkları sektör ya da alanda, aynı ya da daha yüksek bir titre ile çalışmaya devam ediyorlar. Sektör veya alan değiştirerek konumunu koruyanların oranı ise %12. Kendi işini kuranlar, yeniden eğitim hayatına dönenler de düşünüldüğünde çalışan kesim göçmen kadınların umut veren yüzü olarak beliriyor.
- Araştırmaya katılan 60 farklı ülkeden göçmen kadın arasında, hayatından en memnun olanların Avustralya, Hollanda ve Kanada’da yaşayanlar, en az memnun olanların ise Katar, İtalya ve Yunanistan’dakiler olduğunu görduk.
- Yine Avustralya, Hollanda ve Kanada yaşam için en tavsiye edilen ülkeler olurken, İtalya ve Yunanistan ise en az tavsiye edilenler.
- Aynı sosyal, kültürel, çevresel faktörlere göre katılımcılardan hem yaşadıkları ülkeleri hem de Türkiye’yi değerlendirmelerini istediğimizde, memnun olunan ve olunmayan unsurlarda yurt dışı ile Türkiye birebir bir zıtlık gösterdi. Göçmen kadınlara göre yurt dışının güçlü unsurları olan yeşil alan ve parklar, bireysel özgürlükler, ibadet etme/inanmama özgürlüğü, toplumun refah ve huzuru, güvenlik, çevre temizliği, eğitim sistemi, siyasi gündem Türkiye’nin zayıf taraflarını oluşturuyordu. Türkiye’nin güçlü taraflarını oluşturan iklim, sağlık sistemi, canlı ve renkli şehir hayatı ile iş-kariyer imkanları ise yurt dışının zayıf taraflarıydı.
- Ülkeler arası sistem karşılaştırmalarında; sağlık, eğitim ve yönetim açısından en beğenilen ülkeler İsviçre, İsveç ve Belçika oldu.
- Hollanda ve Kanada eğitim ve yönetimden yana sınıfı geçseler de, sağlık sistemi ile memnuniyetsizlik yarattıklarını gördük.
- En az tavsiye edilen İtalya ve Yunanistan’a ek olarak İspanya’da da yaygın olarak yönetimden bir memnuniyetsizlik söz konusu.
- ABD, İngiltere, Avustralya, Hollanda ve İrlanda’da yaşayanlar kendi ülkelerindeki iş ve kariyer olanaklarının iyi olduğunu düşünüyorlar.
- Yurt dışına taşınmanın şüphesiz ki zorlukları var ve göçmen kadınlar en çok ilk yılda ve Türkiye tatili dönüşlerinde zorluk yaşıyorlar. Anne olmak, çocuk yetiştirmek, ailede bir hastalık olduğu ya da özlemin ağır bastığı dönemler en zorlandıkları zamanlar. Çocuk yetiştirirken çocukların aile/akrabalarından uzakta büyümeleri, Türkçe’yi unutmamaları veya öğrenmeleri için verilen çabalar zorluklar arasında öne çıkıyor. Yabancı düşmanlığı, ırkçılık ya da okullarda zorbalığa maruz kalmanın son sıralarda yer alması yine sevindirici bir veri.
- Genel olarak katılımcıların %67’sı hiçbir zaman ırkçılığa maruz kalmadığını, %25’i ise nadiren maruz kaldığını belirtiyor. Irkçılığa en çok maruz kalanlar başta Avusturya olmak üzere Orta Avrupa’da yaşayanlar.
- Özlem konusu araştırmanın ve göçmenliğin olmazsa olmazı. Sosyal destek ihtiyacının ardından en çok özlenenlerde denizler, sahiller, yemekler ve iklim başı çekiyor.
- Yurt dışında herkesin ülke farketmeksizin en özlediği şey, aile ve akrabalar. İkinci sırada arkadaşlar geliyor; Kanada ve Avusturya hariç. Kanada’dakiler denizleri ve sahilleri, Avusturya’dakiler Türkiye’nin iklimini arkadaşlarından çok özlüyorlar.
- Peki, ‘mümkün mü artık dönmek?’ Verilere bakıldığında göçmenlerin %30’u Türkiye’ye geri dönmeyi düşünmezken, 20%’si gerekli şartlar oluştuğunda dönmek istediğini söylüyor. Türkiye’ye geri dönmemek konusunda en kararlılar; İsveç, Kanada ve Avustralya’dakiler.
- Geri dönüş hayallerini %32 ile İzmir süslerken, Bodrum sahil ilçelerinde başı çekiyor.
- %60’ı İstanbul’dan gelmiş̧ olsa da sadece %24’ü İstanbul’a geri dönmek istiyor.
♦
Göçmen Anneler’i facebook gruplarından ya da www.gocmenanneler.com web sitelerinden takip edebilirsiniz.