Geçmiş üzerimizde baskı kurar mı? Yirmili yaşlarda annenizin sizi kızdıran bir davranışını kırklı yaşlarda yaparken buldunuz mu? Geçmişten gelen ama yazılı olmayan kurallar, düşünmeden, farkında olmadan yaptığımız uygulamalar yok mudur? Benim de annemden duyduğum, kızımı büyütürken kullandığım, “Bizim ailede…” sözleriyle başlayan benzer söylemler her ailede vardır.
Anneden, babadan, aile büyüklerinden aldıklarımız gibi içinde yaşadığımız toplumun da yazılı olmayan sosyal yaşam kuralları var.
Emily Prost, geçen yüzyılın başında bu kuralların, “yaşam bilimi” olduğunu söylemiş ve hala baskısı yapılan onlarca kitap yazmış. Yaşam bilimi günümüzde sosyal medyaya genişlediğine göre etkileşimlerin de bu yönde olması gerektiğini düşünüyor hatta ısrarla vurguluyorum…
Pandemi günleriyle daha da yoğunlaştığımız dijitaldeki sosyal yaşam, ekranın ardından ilerleyen ilişkiler. Dijitalde, ekranın ardında biri varsa, sosyal yaşam kuralları da olmalı ki bu kurallara “netiquette” diyoruz. Netiquette, Fransızca kökenli ve nezaket sözcüğünün eşiti, davranış bilgisi, topluluk töresi, görgü, görgü kuralları anlamında “etiquette” ile internet sözcüğünün birleşmesiyle oluşmuş. 90’ların sonunda Virginia Shea tarafından alan yazına girmiş.
”Netiquette” sözcüğünü Türkçe’de nasıl adlandıralım?
Dijital görgü?
Dijital nezaket?
Dijital adap?
Lütfen fikrinizi paylaşın…
Yoğun kullanılan Instagram ve WhatsApp için örnek kurallardan söz edelim.
Instagram canlı yayını izlerken;
- Gereksiz katılım isteği göndermeyin.
- Emojilerinizi ve yorumlarınızı sınırlayın.
- Sorularınız ve yorumlarınız kişisel olmasın.
Postlarda;
- Gereksiz # kullanmayın. En fazla kullanımı 30 ise, 30’unu da kullanmanız gerekmez.
- Yeni tanıştığınız kişileri etiketlemeyin.
- Aklınıza geldikçe “@” yazarak kullanıcıların akışına eklenmeyin.
- CAPS yazmayın göremezsek ekranı büyütebiliriz. Konu önemliyse başka yöntemler kullanın, yaratıcı olun.
- Kendi postlarınızı “like”lamayın.
- Repost işaretinin ve sahibinin adını mutlaka görün, bir teşekkür yazın veya belirtin.
- Resim/fotoğrafların altına blog kıvamında uzun uzun yazmayın. Bu işler için başka platformlar var.
- Yapılan yorumlara, cömertçe konulan emojilere mutlaka cevap verin. Etkileşim candır.
- Sevgili, eş durumunuzu kutlamalarınızı paylaşırken ılımlı olun. Her dakika düğün resminizi paylaşmasanız da olur.
- Çocuklar, yeğenleri paylaşırken dikkat edin. 2030 yıllarında zorbalığa uğrayacak bireyler bugünün çocukları, sürekli ayak izi bırakmayın.
